Właściwa eksploatacja budynków nie kończy się na przeglądach kominiarskich czy gazowych. Od 28 kwietnia 2023 roku w Polsce obowiązują przepisy, które wprowadzają wymóg okresowej kontroli systemów ogrzewania i klimatyzacji. Obowiązek ten wynika z nowelizacji ustawy o charakterystyce energetycznej budynków i dotyczy zarówno właścicieli, jak i zarządców budynków. Poniżej przedstawiamy, kogo dotyczy ten obowiązek, jak często trzeba wykonywać kontrolę oraz jakie są kary za jej brak.
Co to jest kontrola systemu ogrzewania i klimatyzacji
Kontrola polega na ocenie sprawności technicznej, efektywności energetycznej oraz dopasowania mocy źródła ciepła lub chłodzenia do potrzeb użytkowych budynku. To nie tylko obowiązek wynikający z przepisów – to również sposób na:
- obniżenie kosztów eksploatacyjnych,
- zwiększenie bezpieczeństwa,
- poprawę komfortu termicznego mieszkańców,
- redukcję emisji CO2.
Kiedy trzeba przeprowadzać kontrolę?
Zgodnie z przepisami, częstotliwość przeprowadzania kontroli zależy od mocy nominalnej źródła ciepła lub chłodzenia:
Dla systemów ogrzewania:
| Rodzaj systemu | Moc nominalna | Częstotliwość kontroli |
|---|---|---|
| Kocioł (gazowy) | >100 kW | co 4 lata |
| Kocioł (paliwo ciekłe/stałe) | >100 kW | co 2 lata |
| Kocioł (gaz/paliwa) | 20–100 kW | co 5 lat |
| Pompy ciepła, inne systemy | >70 kW | co 3 lata |
Dla systemów klimatyzacji:
| Typ systemu | Moc chłodnicza | Częstotliwość kontroli |
| Klimatyzacja | >12 kW | co 5 lat |
| Połączony system klimatyzacji i wentylacji | >70 kW | co 5 lat |
Kogo dotyczy obowiązek?
Kontrole muszą być przeprowadzane w budynkach (a nie pojedynczych lokalach), których systemy przekraczają wskazane progi mocy. Dotyczy to:
- właścicieli budynków wielorodzinnych,
- zarządców nieruchomości,
- administratorów obiektów komercyjnych i użyteczności publicznej.
Z obowiązku zwolnione są:
- budynki z kotłami <20 kW lub klimatyzacją <12 kW,
- domy jednorodzinne z małymi instalacjami,
- budynki wyposażone w zaawansowane systemy zarządzania energią (BEMS),
- obiekty monitorowane przez operatorów zewnętrznych.
Kto może wykonać kontrolę?
Kontrolę może przeprowadzić wyłącznie osoba z uprawnieniami wpisana do centralnego rejestru charakterystyki energetycznej budynków.
Sprawdź uprawnionego specjalistę: rejestrcheb.mrit.gov.pl
Forma i dokumentacja kontroli
Protokół z kontroli może mieć formę:
- papierową (z podpisem osoby uprawnionej),
- elektroniczną (z podpisem kwalifikowanym lub zaufanym).
Dokument trafia do Centralnego Rejestru i musi być przechowywany wraz z książką obiektu budowlanego.
Kary za brak kontroli
Brak ważnego protokołu z okresowej kontroli może skutkować:
- grzywną nakładaną przez organy nadzoru budowlanego,
- problemami przy ubieganiu się o dotacje lub sprzedaży budynku,
- wpisem do ewidencji naruszeń, co może utrudnić pozyskanie kredytów lub ubezpieczenia.
Czy to ma związek ze świadectwem energetycznym?
Tak, ale są to oddzielne obowiązki. Świadectwo energetyczne przedstawia energetyczną efektywność całego budynku i jest wymagane m.in. przy sprzedaży lub wynajmie. Kontrola systemu ogrzewania i klimatyzacji dotyczy eksploatacji budynku i ma charakter okresowy.
Podsumowanie – co musisz wiedzieć
| Element | Obowiązek | Częstotliwość |
| Kontrola systemu ogrzewania | TAK | 2–5 lat w zależności od źródła |
| Kontrola klimatyzacji | TAK | co 5 lat |
| Kto wykonuje | Osoba z uprawnieniami | Sprawdź w rejestrze MRiT |
| Brak kontroli | Grzywna, wpis do rejestru | Kara administracyjna |
| Dokumentacja | Protokół papierowy lub elektroniczny | Dołączany do książki obiektu |
